Bijbelvertalingen

Bijbelvertalingen – Waarom zijn ze nodig?
Omdat de oorspronkelijke teksten van de Bijbel in het Hebreeuws, Aramees en Grieks werden geschreven, zijn veel hedendaagse Christenen niet in staat om deze te begrijpen. Daarom ontstond er een behoefte aan vertalingen naar andere talen zoals het Nederlands.

Bijbelvertalingen - Welke zijn de belangrijkste Bijbelvertalingen?
Hier volgen enkele van de meest gebruikte Bijbelvertalingen en hun kenmerken.

Statenvertaling (SV, 1637) – De Statenvertaling is de oudste Nederlandstalige vertaling die rechtstreeks vanuit de oorspronkelijke talen werd vertaald. De naam van de vertaling is gebaseerd op het feit dat hiertoe door de Staten-Generaal opdracht was gegeven. De Statenvertaling werd in 1637 uitgebracht. Hoewel deze vertaling voornamelijk in zeer conservatieve kringen nog gebruikt wordt, kan gezegd worden dat de Statenvertaling een zeer getrouwe weergave is van de oorspronkelijke bronteksten. De invloed die de Statenvertaling op de Nederlandse taal, spreekwoorden en gezegden heeft gehad is enorm. De Statenvertaling kan gezien worden als het Nederlandstalige equivalent van de Engelse King James Bijbel die in 1611 werd uitgebracht.

NBG-vertaling 1951 (NBG, 1951) – Deze vertaling werd in 1951 door het Nederlands Bijbelgenootschap uitgebracht, na een vertaalproces van maar liefst 35 jaar. Het Nieuwe Testament werd al eerder voltooid (1938) en lijkt daarom wat ouderwetser dan de vertaling van het Oude Testament in dezelfde vertaling. Voor veel Protestanten in Nederland is dit nog steeds de meest gebruikte vertaling.

Willibrordvertaling (1975) – De Willibrordvertaling is een Rooms-katholieke vertaling. De uitgave uit 1975 is de officiële Nederlandse vertaling van de Katholieke Kerk. Een herziene versie werd in 1995 uitgebracht, maar deze is eigenlijk nooit door de Katholieke kerk geaccepteerd voor kerkgebruik. Ook in niet-katholieke kringen bestaat er grote waardering voor deze vertaling.

Groot Nieuws Bijbel (GNB, 1983) – Net als de NBG 1951 is deze vertaling een uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap, ditmaal in samenwerking met de Katholieke Bijbelstichting. In 1996 werd deze vertaling herzien. Kenmerkend voor deze vertaling is het feit dat de vertalers het belangrijker vonden dat de Bijbel goed leesbaar zou zijn dan dat deze een exacte weergave van de originele bewoordingen zou zijn.

Het Boek (1988/2007) - Hetzelfde geldt eigenlijk voor "Het Boek" dat in 1988 door de "International Bible Society" (oftewel "Het Internationale Bijbelgenootschap") werd gepubliceerd. "Het Boek" is gebaseerd op de Engelstalige "Living Bible"-vertaling en ook voor deze vertaling stond de leesbaarheid en het eigentijdse woordgebruik voorop. Het gaat hier dus vaak om parafraseringen van de oorspronkelijke teksten, die vooral in evangelische kringen en onder jongeren populair is.

Nieuwe Bijbelvertaling (NBV, 2004) – Na zo'n 10 jaar vertaalwerk werd in 2004 de Nieuwe Bijbelvertaling gepubliceerd. Deze NBV was het resultaat van een samenwerkingsverband tussen het Nederlands Bijbelgenootschap, de Katholieke Bijbelstichting, het Vlaams Bijbelgenootschap en de Vlaamse Bijbelstichting. De NBV is vertaald in "natuurlijk" Nederlands, wat volgens de vertalers wil zeggen: "taalgebruik dat overeenkomt met de Nederlandse grammatica en conventies, dus met wat in het Nederlands voorgeschreven of gebruikelijk is". De NBV is het resultaat van een na-oorlogse trend om de Bijbel steeds leesbaarder en begrijpelijker te maken.

Herziene Statenvertaling (2010) - De naam zegt het al: de Herziene Statenvertaling is eigenlijk geen nieuwe vertaling, maar een revisie van de Statenvertaling in een meer hedendaags Nederlands. Volgens de Stichting Herziene Statenvertaling was het doel van deze herziening "om de huidige en komende generatie bij de Statenvertaling te bewaren. Er is dan ook naar gestreefd om door deze herziening de betrouwbaarheid te behouden en de verstaanbaarheid van de Statenvertaling te vergroten."

De BasisBijbel (2013) - De BasisBijbel is geschreven in zo gemakkelijk mogelijk Nederlands. Doel was om de bijbel voor zoveel mogelijk mensen begrijpelijk en toegankelijk te maken. De oude Statenvertaling werd als uitgangspunt gebruikt. Slechts hier en daar werd daarvan afgeweken en een andere vertaling gevolgd.

De Bijbel in Gewone Taal (2014) - Deze Bijbel is volgens de makers "een vertaling uit het Hebreeuws en Grieks, in gewone taal, de taal die we allemaal dagelijks gebruiken. De gewone taal brengt de Bijbel dichtbij. Zo kan iedereen ervaren wat de Bijbel mensen van nu te zeggen heeft."

Bijbelvertalingen - Waarom zijn er zo veel verschillende vertalingen?
De "oude" vertalingen, zoals de King James Bijbel in het Engels en de Statenvertaling in het Nederlands werden honderden jaren lang gebruikt, tot het moment waarop het merkbaar werd dat het oude taalgebruik voor "de gewone man" onbegrijpelijk was geworden. Er ontstond daardoor een behoefte aan nieuwe vertalingen en herzieningen van oude vertalingen, zodat mensen het Woord van God in hun eigen taal konden blijven lezen. Na verloop van tijd veranderen sommige woorden namelijk van betekenis, terwijl andere woorden helemaal niet meer gebruikt worden.

De Bijbel was pas in 1526 voor het eerst in het Nederlands beschikbaar. De vertaling van het Nieuwe Testament in deze "Van Liesveltvertaling" was gebaseerd op de Lutherse vertaling; het Oude Testament was gebaseerd op het Vulgaat, de belangrijkste Latijnse Bijbelvertaling uit de Middeleeuwen. De eerste Engelstalige vertaling werd al in 1382 uitgebracht, onder invloed van John Wycliff. Ondanks hevige oppositie van de Katholieke Kerk werden handgeschreven kopieën van deze vertaling alom verspreid (de drukpers was nog niet uitgevonden). In de 16e eeuw werden populairdere Engelstalige versies uitgebracht, beginnend met de vertaling van William Tyndale. Dit was de eerste vertaling die rechtstreeks uit het Grieks werd vertaald (in plaats van het Latijn). In 1604 gaf de Engelse koning James opdracht om de vertaling te maken die zijn naam draagt.

Leer meer!