Tekstkritiek

QUESTION: Wat is tekstkritiek?

ANSWER:

Tekstkritiek is de methode die door Bijbelgeleerden wordt toegepast om te ontdekken wat er naar alle waarschijnlijkheid in de oorspronkelijke manuscripten stond. Tekstkritiek is noodzakelijk, omdat de originele manuscripten van de Bijbel niet meer bestaan. Er bestaan duizenden kopieën van de Bijbel die dateren uit een periode van de 4e eeuw voor Christus tot de 15e eeuw na Christus. In deze duizenden kopieën treffen we enkele verschillen aan. Het merendeel van de verschillen is onbeduidend, dat wil zeggen: de volgorde van de woorden is iets anders, er ontbreekt hier en daar een lidwoord, een naam wordt iets anders gespeld, enzovoorts. De tekstkritiek probeert vast te stellen wat er werkelijk in de originele documenten stond.

Bij tekstkritiek komen zowel externe als interne factoren kijken. Het doel is de bepaling van de meest waarschijnlijke oorspronkelijke tekst. Externe factoren zijn onder andere: in hoeveel manuscripten staat een bepaalde tekst, en in hoeveel manuscripten staat iets anders? Wanneer werden de manuscripten gekopieerd? Waar werd het manuscript ontdekt? Interne factoren zijn bijvoorbeeld: wat is een mogelijke verklaring voor het verschil? Welke van de keuzes geeft de beste verklaring voor de oorsprong van de andere keuzes?

Er bestaan twee primaire standpunten over de uitvoering van tekstkritiek.

• Het standpunt van de Meerderheidstekst zegt dat de tekst die het vaakst voorkomt in de manuscripten gekozen moet worden als het origineel.
• Het standpunt van de Kritische Tekst zegt dat alle factoren in beschouwing moeten worden genomen, en niet slechts een "meerderheidsstem" van alle manuscripten. Hoe zit het bijvoorbeeld als de meerderheid van de manuscripten het één zegt, terwijl in de oudste manuscripten consequent wat anders wordt beweerd? Wat is waarschijnlijk nauwkeuriger, manuscripten die eeuwenlang honderden keren zijn gekopieerd of manuscripten die zich temporeel dichter bij het origineel bevinden?

Welk standpunt we ook innemen, het doel van de tekstkritiek is de bepaling van wat er feitelijk in de Bijbel stond toen deze werd geschreven.